کلیسا ننه مریم

طبق روایت نویسندگان آشوری و مسیحی و مسلمان ، این بنا پیش از آن آتشکده بوده که توسط مغ ها و یکی از معابد معروف زرتشتیان بوده. هنگام تولد مسیح، موبدان زرتشتی ساکن این معبد، ستاره‌ای درخشان را در حال حرکت به سوی شرق می‌بینند، آن را نشانه‌ای از تولد منجی وعده داده شده می‌یابند و به طرف اورشلیم روانه می‌شوند.

این موبدها پس از بازگشت به ارومیه، آتشکده را مبدل به کلیسا کردند و دین مسیح را در آنجا بشارت می‌دهند. این کلیسا را نخستین بار شاهزاده‌ای چینی در سال ۶۴۲ مرمت کرد. در سال ۱۳۴۲ و ۱۳۴۳ نیز مورد مرمت قرار گرفت. نمای کنونی آن به دورهٔ ساسانی تعلق دارد.

طی روایتی نیز عنوان میشود که این بنا دایما بین جنگ های مختلف از پیروان یک دین با دین دیگر، به دست پیروان دین غالب در جنگ، میسوخته و یا تخریب و نهایتا با تغییر نوع کاربری دلخواه مرمت میشده و یا تغییر کاربری میداده که همیشه به لحاظ نوع بنا استفاده ی دینی از آن به عمل آمده است. مساحت بنا و شکل دقیق بنا در طول سالیان دراز و جنگ های مختلف و یا حوادث طبیعی دایما کوچک و کوچکتر شده و بین مسلمانان و مسیحیان و زردشتیان در توالی استفاده قرار گرفته است اما آنچه مسلم است این است که قدمت این بنا بیش از 2000سال است .